ZelfBeeld


Automatisering

In onze cultuur is er een culturele laag van emotionele stabiliteit opgebouwd, die van rationaliteit die je kan zien als het sociaal regelsysteem met de ontwikkeling van wetenschappelijk denken, van de techniek en sociale organisatie. Het regelsysteem heeft onze moderne maatschappij doen ontstaan, van verkeersregels tot alle vormen van scholing en wetenschappelijke disciplines en het ligt ten grondslag aan de informatisering en automatisering. Want als er geen regels zijn dan kun je niet automatiseren. Automatiseren betekent juist omzetten van kennis en ervaring in een regelsysteem. Die ontwikkeling is waardevol, maar het proces is niet af, want met een regel leg je ook de fouten vast. Dit kan niet de bedoeling zijn, sturen betekent zelfcorrectie.

Zelfsturing

Automatisering bereidt het pad voor van zelfsturing, de technische mogelijkheden zijn verder dan ons zelfbeeld. We lopen dus achter in ons zelfbeeld, we remmen onze eigen ontwikkeling af, onze leerprocessen zijn zelfinhiberend. Ik Ben wat Ik Denk is dan in strijd met Ik ben wat Ik Doe! We kunnen niet terug naar het natuurlijk systeem van het verleden, want dat is terugval, regressie en illusie. We kunnen alleen maar vooruitdenken, naar een communicatief zelfsturingssysteem als catharsis van het logisch onbewuste en als kenniszuivering. We gaan naar de nieuwe stabiliteitslaag van de communicatieve zelfsturing. Daar zit het natuurlijk systeem al in, maar getemperd en bijgestuurd, de zelfcorrectie ontstaat door communicatie.

Onderwijs

Stel dat je onderwijs inricht met een model in je hoofd van de maatschappij van de vorige eeuw, volgens het denken in een regelsysteem. Terwijl onderwijs bij definitie op de toekomst is gericht en mensen vormt voor de volgende eeuw, dan loopt het bouwjaar van de mensen twee eeuwen achter. Moet je dan verbaasd zijn als de aansluiting ontbreekt? Met andere woorden we zoeken oplossingen voor problemen steeds in een systeem dat de oplossingen niet bevat. Dan kun je lang zoeken.

Bijvoorbeeld

Als ik honger heb en daarom eet, dan houd ik op met eten als ik verzadigd ben, maar stel dat ik eet omdat ik boos ben en dat ik niets anders bedenk om te doen tegen die boosheid. Dan raak ik niet uitgegeten en de boosheid blijft. Dan zou je geneigd zijn om dit een ziekte te noemen maar ik praat dan liever over een falend leerproces waarbij de oplossing niet ligt in het systeem waarin ik bezig ben. Of stel dat iemand ’s morgens wakker wordt met als herinnering een probleembesef, opgeslagen problemen, op het werk, in de relatie, in de opvoeding. Hij denkt even een sigaretje opsteken. Als de sigaret op is dan is het probleembesef niet verdwenen. Dus rookt hij nog een sigaretje, zo ontstaat de kettingroker.

Bewustwording

Het is geen ziekte, het is een catastrofaal leerproces, tenminste als hij het roken niet kan laten. Hij zit in de kooi van de cultuur van de verdwaling. Als je eenmaal beseft dat de oplossing ergens anders te vinden is dan begint de bewustwording of beter gezegd je remt jezelf af door het aanhouden van oude ideeën in nieuwe situaties. En dit vraagt om een nieuw zelfbeeld. Als we ons zelfbeeld veranderen gaan we over naar een andere filosofie.